Moderne afvalinzamelaar steeds vaker adviseur

Het beroep van afvalinzamelaar verandert. De moderne afvalinzamelaar haalt relatief minder afval op en geeft in toenemende mate advies over afvalscheiding. Hij maakt steeds vaker een analyse welke afvalstoffen er vrijkomen in een organisatie en belandt soms zelfs voor de klas om voorlichting te geven.

Vandaag sorteert GP Groot inzameling en recycling uit Alkmaar, in het bijzijn van medewerkers en studenten bij opdrachtgever ‘ROC Amsterdam – Flevoland’ aan de Tempelhofstraat in Amsterdam het restafval, als onderdeel van een in Nederland steeds populairder wordende ‘afvalsorteeranalyse’. 

“Dit is voor ons een startpunt waarop we de aandacht willen vestigen op de nieuwe en cruciale rol van de afvalinzamelaar bij het behalen van de klimaatdoelen van Nederland voor 2050,” aldus Ronald Molenaar, transitiemanager bij GP Groot inzameling en recycling. 

Vijftig procent minder 

“Veel mensen beseffen niet hoe belangrijk de rol van de vuilnisman is geworden. Het gaat allang niet meer alleen om het legen van containers; het vereist steeds meer kennis over het beoordelen van afvalstromen en hergebruik – hun rol wordt steeds belangrijker voor het land, het worden grondstoffenchauffeurs” 

Nederland heeft onder de kabinetten van premier Rutte de wens uitgesproken dat er in 2030 vijftig procent minder afval geproduceerd wordt en dat in 2050 Nederland volledig circulair is. Dat houdt in dat er helemaal geen restafval meer wordt geproduceerd. 

Dit is onder andere nodig om de opwarming van de aarde niet verder op te laten lopen dan 1,5 graden. Ook het nieuwe kabinet heeft aangegeven in het kader van ‘klimaatadaptatie’ in te zetten op hergebruik van materialen. 

Zestig miljoen ton 

In 2021 verbrandde Nederland volgens Rijkswaterstaat al 1% minder afval dan het jaar ervoor. De hoeveelheid gestort afval daalde met 11%. Ook is er minder bedrijfsafval en bouw- en sloopafval dat op de stortplaats belandt. 

Het zijn opvallende cijfers in een land waar de behoefte aan goederen mede door de groeiende bevolking nog steeds stijgt. In Nederland wordt jaarlijks circa 60 miljoen ton afval geproduceerd, aldus Rijkswaterstaat. Ongeveer 80% wordt gerecycled en dat aandeel wordt groter. Ons land is volgens het statistiekbureau Eurostat in Europa koploper op dit gebied. 

“Afvalinzamelaars krijgen een belangrijke rol bij het behalen van die circulaire samenleving in 2050. Het hergebruik van materialen en grondstoffen moet gaan lopen via zo schoon mogelijk aangeboden afvalstromen”, aldus Molenaar. Door de blijvende waarde in te zien van afval en het te benaderen als grondstoffen voor de toekomst wordt een belangrijke stap gezet voor de recycleketen. 

Zo kan de inzamelaar de materialen opwerken tot hernieuwde grondstoffen, die weer ingezet worden voor het maken van producten. Hoe beter er gescheiden wordt, dus zonder stoorstoffen, hoe hoogwaardiger het materiaal gerecycled kan worden. Waardoor minder natuurlijke grondstoffen nodig zijn. “Daarom is het belangrijk materialen zo zuiver mogelijk in te zamelen”, aldus Molenaar. 

Bronscheiding op scholen 

Ook opdrachtgevers vragen steeds vaker om bronscheiding. GP Groot werkt bijvoorbeeld voor 35 scholen in de regio Amsterdam en Flevoland. 

“Er is geleidelijk meer bereidheid om afval te scheiden. We signaleerden in 2023 al dat de hoeveelheid afval bij scholen minder werd”, aldus Molenaar. “Tegelijkertijd werd steeds vaker een beroep op ons gedaan om advies te geven over effectiever afval scheiden. Hiervoor zetten we afvalcoaches en voorlichters in, wat een positieve impact heeft om restafval te verminderen”. 

“Het neerzetten van verschillende containers is nog de eenvoudigste stap”, aldus Molenaar. 

“De uitdaging is het juiste afval in de juiste container te krijgen. Je hebt daarvoor inzicht nodig in de afvalstromen en de procedures van de organisatie. Als een schoonmaker per ongeluk een verkeerde zak gebruikt gaat het al mis. Je kunt dat met voorlichting en data ondervangen. Daarom heeft GP Groot zelfs iemand in dienst die regelmatig lesgeeft op de scholen.” 

Overgangsfase 

Het van oorsprong Noord-Hollandse bedrijf ziet de genoemde maatschappelijke trend, over minder op te halen afval en meer advies geven, zowel bij de inzameling van afval bij bedrijven als bij particulieren. GP Groot is actief in beide segmenten. 

Volgens Molenaar bevindt Nederland zich op dit moment in een overgangsfase. Ongeveer tien jaar geleden was bijna iedere afvalinzamelaar praktisch alleen bezig met containers plaatsen en vervoer van afval naar de verbrandingsoven. 

Molenaar: “Er is een gedragsverandering gaande in de samenleving. Mensen zien het belang in om waardevolle grondstoffen in het afval te behouden. Wij willen een bijdrage leveren aan deze gedragsverandering. Zo proberen wij bedrijven bewuster te maken, geven advies om CO2-uitstoot te verminderen en delen wij data over hoe afvalmanagement kan bijdragen aan een duurzame bedrijfsvoering. Door marktvraag en producenten aan elkaar te verbinden verschuift onze rol in de keten”. 

Losmaakbaarheid 

Volgens Molenaar is de uitdaging nu hoe je zo zuiver mogelijk gesorteerd materiaal in handen krijgt. Voor de recycleketen speelt losmaakbaarheid van materialen een grote rol. “Wij delen onze kennis over het los maken van materialen met producenten. Op steeds meer plekken wordt geëxperimenteerd met pilots en een nieuw werkmodel. Door samen te werken en bevindingen te delen dragen wij met zijn allen bij aan een positieve verandering”, aldus Molenaar. 

Molenaar vervolgt; “We zullen als bedrijfsleven samen de schouders eronder moeten zetten. Chauffeurs spelen daarin een grote rol. Zonder hun kennis en inzet kan Nederland niet. Zij zorgen ervoor dat we elke dag bijdragen aan een duurzamere toekomst en hopelijk de ambitie van de Nederlandse overheid kunnen volbrengen. Het beroep van vuilnisman, een van de oudste beroepen van het land, is aan het veranderen.”